Wyrzuty sumienia – jak przestać mieć wyrzuty sumienia?

Wyrzuty sumienia to coś, z czym najczęściej trudno sobie poradzić. Można nawet zaryzykować i powiedzieć, że poczucie winy jest jednym z najgorszych negatywnych uczuć, które dręczą sumienie. Bardziej nawet niż złość czy zazdrość. Dzieje się tak, ponieważ wyrzuty sumienia mogą istnieć tylko wtedy, gdy jednostka przyznaje, że zrobiła coś złego lub miała nieodpowiednią postawę w obliczu sytuacji. Czasami jednak człowieka dopada nieuzasadnione poczucie winy. Co wtedy? Jak przestać mieć wyrzuty sumienia? Sprawdź.

Spis treści:

Wyrzuty sumienia i poczucie winy – co to jest?

Objawy wyrzutów sumienia

Wyrzuty sumienia po jedzeniu, wyrzuty sumienia po zdradzie – rodzaje poczucia winy

Ciągłe poczucie winy – czym jest patologiczne poczucie winy?

Chroniczne poczucie winy a możliwe choroby

Skąd się bierze nieadekwatne poczucie winy?

Jak pozbyć się wyrzutów sumienia? Jak poradzić sobie z nimi?

Brak poczucia winy po zdradzie a poczucie winy po rozstaniu

Jak pozbyć się poczucia winy i przestać mieć wyrzuty sumienia?

Wyrzuty sumienia i poczucie winy – co to jest?

Ktoś, kto odczuwa niepokój, przygnębienie lub zdaje sobie sprawę, że popełnił błąd, odczuwa wyrzuty sumienia. Często zdarza się, że od czasu do czasu pojawiają się jako głos regulujący moralność, rozsądek, że można było postąpić jednak inaczej. To właśnie wyrzuty sumienia regulują zachowanie. Pozwalają dostrzegać, że coś było dobre albo złe. Raz doświadczone nakłaniają do postępowania w bardziej moralny sposób.

Poczucie winy wiąże się z żałowaniem czegoś. Może to być zachowanie, słowo, decyzja, a nawet myśl. Przejawia się w życiu na wiele sposobów. Najczęściej do głosu dochodzi samokrytycyzm, który pojawia się, gdy przez głowę przelatują Ci wspomnienia tego, co się stało. Towarzyszy im strach, że inni ludzie dowiedzą się o Twoim złym czynie. To nieprzyjemne uczucie w żołądku, które towarzyszy świadomości, że ktoś został przez Ciebie zraniony.

Dla Freuda poczucie winy uruchamia konflikt między dwoma instancjami aparatu psychicznego. ID/nieświadomym (pragnienia, impulsy i fantazje) oraz ego/sumieniem (które przedstawia potrzeby rzeczywistości), generującym poczucie winy. Może powodować wiele udręki, potrzebę zadośćuczynienia lub samoukarania.

Niektóre koncepcje winy i wyrzutów sumienia uznają je za emocje kluczowe dla rozwoju i utrzymania relacji międzyludzkich. Dlatego, że działają jak ważne regulatory społeczne, sprzyjając równowadze między impulsami jednostki a prawami i potrzebami innych. Ich celem jest powstrzymanie ludzi od działania wyłącznie w imię własnego interesu. Oczywiście poczucie winy może być produktywne i motywować do podejmowania innych decyzji w przyszłości, przepraszania i zmiany zachowania. Jednak jego pozytywne skutki są raczej rzadkim doświadczeniem.

Ogólnie rzecz biorąc, autentyczne wyrzuty sumienia i poczucie winy są reakcją na wyrządzenie komuś krzywdy. Różnica polega na tym, że wyrzuty sumienia skłaniają ludzi do postępowania w bardziej moralny sposób, aby złagodzić poczucie winy, które po prostu sprawia, że ktoś czuje się źle ze sobą.

Wyrzuty sumienia – objawy

Czasami mamy wyrzuty sumienia, kiedy żałujemy, że podjęliśmy określone działanie i kiedy bierzemy odpowiedzialność za coś, na co nie mamy wpływu. Wydaje się, że to uczucie pokazuje nam, że popełniliśmy błąd i musimy ponownie ocenić nasze postępowanie. Zachęca nas również do proszenia o przebaczenie za nasze niegodziwe czyny i do naprawienia relacji.

Kwestia odczuwania wyrzutów sumienia wiąże się z następującymi objawami:

• poczucie wstydu,
• żal,
• potępienie dla siebie i swoich zachowań,
• złość,
• strach przed karą,
• lęk przed społeczną oceną,
• izolowanie się od innych,
• chęć naprawienia szkód i zadośćuczynienia bliźniemu.

Zdarza się, że człowiek może przejawiać fałszywe wyrzuty sumienia. Wówczas udaje, że naprawdę czuje się winny, a w rzeczywistości uważa inaczej. W ten sposób najczęściej poprzez udawanie chce zagłuszyć swoje sumienie, osiągnąć zamierzony cel lub zadbać o swoją dobrą reputację. Czasem wyrzuty sumienia przybierają formę win nieadekwatnych do sytuacji. Bardzo częstym tego przykładem są osoby uratowane z tragicznych wypadków. Mają tendencję do poczucia winy, że żyją i wyrzuty sumienia, że ktoś inny nie przeżył. W rzeczywistości jednak nie mogli zrobić nic, aby zmienić los. Takie zachowanie wiąże się z bezpodstawnym poczuciem winy. Najczęściej objawia się niską samooceną, brakiem samoakceptacji i oskarżaniem się za coś, czego się nie zrobiło.

Wyrzuty sumienia po jedzeniu, wyrzuty sumienia po zdradzie – rodzaje poczucia winy

Wyrzuty sumienia można odczuwać w różnych sytuacjach. Poczucie winy, które im często towarzyszy może dotyczyć:

• kwestii prawnych, czyli poczucie winy, ale też wyrzuty sumienia, które są związane ze złamaniem lub naruszeniem zasad i standardów regulowanych przez prawo. Może to być na przykład przejście przez ulicę w zabronionym miejscu, przejechanie na czerwonym świetle albo drobna kradzież.
• norm społecznych, czyli tutaj źródła poczucia winy leżą u podstaw złamania niepisanych reguł, ustalonych przez społeczeństwo sposobów zachowania, oczekiwań itp. Na przykład ktoś ma wyrzuty sumienia, bo dopuścił się zdrady partnera, złośliwej krytyki, okłamania bliskiej osoby lub plotkowania na jej temat.
• sytuacji osobistych: w takich przypadkach poczucie winy pojawia się po wyrzutach sumienia stawianych samemu sobie. Chodzi o kwestie, w których personalnie czuje się, że źle postąpiono. Może to być złamanie własnych zasad, narzuconych sobie ograniczeń (np. w utrzymaniu diety) lub zachowanie niezgodne z wyznawanymi normami i zasadami.
• kwestii wiary, czyli odczuwane poczucie winy świadczy o walce sumienia z wyznawanym kodeksem moralnym oraz prawami i zasadami etycznymi konkretnej religii.

Ciągłe poczucie winy – czym jest patologiczne poczucie winy?

Prawdziwe poczucie winy to uczucie, które pojawia się, gdy dostrzegasz, że Twoje zachowanie miało negatywne konsekwencje. Jest to emocja negatywna, ale jednocześnie konieczna, ponieważ pomaga uświadomić sobie własne błędy, uczyć się na nich i naprawiać. W tym przypadku jest to zdrowe poczucie winy, funkcjonalne i adaptacyjne. Ale, czy ciągłe wyrzuty sumienia mogą być oznaką choroby? Niestety tak.

Patologiczne, intensywne poczucie winy to bardzo wysoki i/lub stały poziom odczuwanej winy, które sprawi, że będziesz jednocześnie ofiarą i katem samego siebie.

Najczęstszymi objawami nadmiernego poczucia winy są:

• uporczywe uczucie niepokoju;
• ciągły zły nastrój;
• lęk;
• autoironiczne myśli;
• niska samoocena;
• zachowania autodestrukcyjne;
• bezsenność, nocne lęki i koszmary;
• samosabotaż;
• kompulsywne zachowanie;
• poczucie niegodności;
• wyrzuty sumienia i wewnętrzne dialogi samooskarżeń.

Ponadto mogą wystąpić objawy psychosomatyczne, które wpływają na organizm. Powodują między innymi zmiany w układzie pokarmowym, krążeniowo-oddechowym oraz migreny i alergie skórne.

Chroniczne poczucie winy a możliwe choroby

Nadmierne poczucie winy z powodu objawów chorób psychicznych jest bardzo powszechne. Na przykład osoby z zaburzeniem obsesyjno-kompulsyjnym rozumieją, że ich kompulsje i obsesje nie są „poprawne” ani „normalne”. Więc kiedy podejmują działania, aby zaspokoić obsesyjną myśl, czują się winne i mają wyrzuty sumienia. To samo dotyczy między innymi osób z lękiem, chorobą afektywną dwubiegunową, niektórymi zaburzeniami osobowości. Czują się winni za to, że postąpili lub powiedzieli coś niewłaściwego, gdy ich zachowanie motywowały objawy tych chorób.

Odczuwanie chorobliwego poczucia winy jest jednym z objawów depresji. Chorzy mogą czuć się winni, że są „problemem” dla swoich rodzin i przyjaciół. Rozmyślają nad przeszłością, wstydzą się odczuwanych emocji. W związku z tym mają większą tendencję do izolowania się i karania siebie, zarówno psychicznie, jak i fizycznie. Lęk to kolejny stan, który ma silny związek z poczuciem winy. Nadmierne wyrzuty sumienia mogą być przyczynami zaburzeń lękowych. Niepokój pomaga im rosnąć, praktycznie zamieniając je w „wewnętrznego potwora”.

Skąd się bierze nieadekwatne poczucie winy?

Większość odczuwanego poczucia winy dotyczy zwykle działań, których nie wykonano. Jednak irracjonalne poczucie winy bierze się z wielu różnych konsekwencji zachowań lub ich braku, a także dostosowywania się do oczekiwań innych. Przyczyny takiego stanu mogą wynikać z:

• zabiegania o aprobatę najbliższego otoczenia od czasów dzieciństwa;
• wygórowanych wymagań rodziców: rozwinięcia u dziecka nieproporcjonalnego poczucia winy poprzez zaszczepianie porównań z innymi, zarzucanie mu swoich czynów, przecenianie konsekwencji tego, co się stało itp.;
• nieadekwatnego do sytuacji karania i upominania w szkole;
• przynależności do pewnych religii, które stawiają wiernym wiele zakazów i nakazów;
• prowadzenia życia zgodnie z oczekiwaniami innych;
• konieczności poczucia dopasowywania się do norm społecznych;
• trudności ze zrównoważeniem pracy i odpoczynku w swoim życiu;
• zaniedbywania własnych uczuć, ukrywanie smutku i rozczarowania;
• odkładania na bok swoich ambicji i priorytetów.

Jak pozbyć się wyrzutów sumienia? Jak poradzić sobie z nimi?

Wyrzuty sumienia mogą sprawić, że poczujesz potrzebę izolacji, ukarania siebie lub innych potencjalnie szkodliwych zachowań. W takim czy innym momencie w naszym życiu – wszyscy kiedyś odczuwaliśmy wyrzuty sumienia, które są głębokim żalem lub poczuciem winy z powodu popełnionego błędu. I chyba każdy zna „wyrzuty sumienia kupującego”, czyli żal odczuwany po dokonaniu zakupu, zazwyczaj dużego, na który nas nie stać. Istnieje również żal z innych powodów, takich jak uświadomienie sobie, że można było na przykład skorzystać z lepszej oferty, gdyby można było dłużej poczekać.

Poczucie wyrzutów sumienia może utknąć w negatywnych wspomnieniach z przeszłości, które mogą pojawić się, gdy widzisz osobę, która została przez Ciebie skrzywdzona. Jednak można również odczuwać wyrzuty sumienia, gdy celowo zdradzasz lub ranisz kogoś, mówiąc lub robiąc coś, o czym wiesz, że może skrzywdzić lub zranić innych.

Wyrzuty sumienia są ważnymi emocjami społecznymi, ponieważ powstrzymują ludzi przed działaniem kierującym się wyłącznie własnym interesem. Ważne jest, aby rozpoznać i spróbować naprawić szkody, które doprowadziły do ​​ich powstania. Istotne jest również, aby wybaczyć sobie, gdy podjęta zostanie autentyczna próba naprawy tych szkód. W przeciwnym razie uczucia mogą ciążyć na Tobie w negatywny sposób.

👉 Jeżeli potrzebujesz pomocy, wsparcia psychologicznego placówki naszych poradni znajdują się w:

• Warszawie, Zobacz: Psycholog Warszawa
• Wołominie, Zobacz: Psycholog Wołomin

Brak poczucia winy po zdradzie a poczucie winy po rozstaniu

Zdrada w związku to jeden z – a być może i najgorszy – moment do zaakceptowania i przezwyciężenia. Problemy emocjonalne i psychiczne można aktywować właśnie poczuciem straty. Zdradzie zawsze towarzyszy wiele bólu dla zdradzonej osoby. Uczucia wyparcia i wewnętrzna pustka prowadzą do głębokiego smutku, który wydaje się niemożliwy do przezwyciężenia. Wątpliwości i niepewność zaczynają nawiedzać umysł zdradzonego i zdradzającego.

To normalne, że w tej chwili pojawiają się „mimowolne” gwałtowne reakcje. Jednak traumatyczne doświadczenia separacji, zdrady i poczucia winy są różne dla każdego. Tak czy inaczej, w momencie nagłego zerwania zaufania, osobie, która dopuściła się zdrady, powinny towarzyszyć wyrzuty sumienia. Oczywiście są osoby bardziej lub mniej skłonne do przyznania się do popełnionego błędu i wzięcia na siebie winy. Jednak całkowity brak poczucia winy po zdradzie jest charakterystyczny dla osobowości psychopatycznych. Zdradziłem/zdradziłam i mam wyrzuty sumienia. Dobrze! Człowiek, który zawinił, musi przyznać się do błędu i pozwolić sobie na przepracowanie poczucia winy. Jego zadaniem jest rozwiązanie trudnej sytuacji lub jej naprawa i pozwolenie sobie i drugiej stronie na życie dalej.

Z drugiej strony zdrada powoduje, że wspólne projekty, oczekiwania i marzenia ulegają gwałtownej zmianie. To sprawia, że ​​równowaga emocjonalna i psychiczna osoby zdradzonej jest zachwiana. Często u ofiar zdrady pojawia się poczucie winy po rozstaniu. Ból i traumę zdrady można porównać do uczuć tych, którzy przeżyli katastrofalne sytuacje, takie jak trzęsienie ziemi, napad i wypadek. Jednak obwinianie się za czyn, którego dopuściła się druga strona, nie przynosi nic dobrego. Odczuwanie poczucia winy po rozstaniu czy nawet pragnienie zemsty jest zagrożeniem dla samego siebie. Warto zdać sobie sprawę, że jeśli dana osoba dopuściła się zdrady, to oznacza, że w pewnym momencie Wasz związek przestał być tak stabilny i silny, jak być powinien.

Niezależnie od przyczyny zdrady i braku lub nadmiernego poczucia winy z jednej czy z drugiej strony, warto skorzystać z pomocy psychologa. Brak akceptacji problemu i obwinianie siebie mogą prowadzić do stopniowej skali autodestrukcyjnych emocji oraz niekorzystnie wpływać na dalsze życie.

Jak pozbyć się poczucia winy i przestać mieć wyrzuty sumienia?

Poczucie winy utrudnia życie. Dopóki nie zostaną podjęte odpowiednie działania, z trudem przyjdzie Ci otrząśnięcie się z emocjonalnego niepokoju. Uczucie może być tak intensywne, że zacznie wpływać nie tylko na psychikę, ale również na Twoje ciało. Możesz cierpieć między innymi na bezsenność, migreny, problemy trawienne, nudności.

Dlatego konieczne jest zidentyfikowanie przyczyn poczucia winy, aby można było coś z tym zrobić. Dobrze jest przyznać się do swoich błędów i zaakceptować, że czujesz się winny z powodu czegoś, co zrobiłeś. To odważne posunięcie, ale zaprzeczanie popełnianym błędom i uciekanie od wyrzutów sumienia nie popłaca. Wykorzystaj poniższe wskazówki, które pomogą Ci zrobić ten pierwszy krok i przestać być człowiekiem zdominowanym przez nawracające i silne poczucie winy.

Wskazówki:

• Ćwicz pozytywne myślenie. Zamiast snuć rozmyślania w stylu „Trzeba było zrobić x rzeczy…” lub „Gdyby tylko można było cofnąć czas…”, pomyśl o tym, co możesz zrobić dzisiaj, aby zadośćuczynić lub zmienić konsekwencje swoich działań.
• Napisz list do osoby, która jest przyczyną Twoich wyrzutów sumienia i poczucia winy. Wyszczególnij, jak się czujesz i jak chcesz zmienić sytuację. Obiecaj sobie, zmianę swojego zachowania w przyszłości.
• Popraw poczucie własnej wartości i samoświadomość. Istotne jest, dobrze postrzegać samego siebie i dobrze się czuć z samym sobą.
• Zaakceptuj fakt, że każdy popełnia błędy. Nikt nie jest nieomylny. Nie jesteś wyjątkiem od tej reguły. Nie ma idealnej istoty ludzkiej, bez wad i bez historii o chwilach bezbronności czy wyrzutów sumienia.
• Naucz się prosić o przebaczenie. Przepraszaj za swoje niewłaściwe działania. Osobista prośba o przebaczenie i przeprosiny z okazaniem szczerego żalu oraz chęć naprawienia sytuacji to droga do lepszych relacji z innymi i z samym sobą.
• Wyeliminuj irracjonalne przekonania. Dostosuj te związane z poczuciem winy do ich rzeczywistości, eliminując natrętne myśli, które sprzyjają jedynie podtrzymywaniu wewnętrznego cierpienia.
• Popraw relacje społeczne. Poczucie winy może być bardzo paraliżujące i prowadzić do izolowania się od społeczeństwa. Zamiast tego wyjdź do ludzi i zacznij nawiązywać z nimi szczere relacje.

Podsumowanie

Jeśli poczucie winy mimo to jest stale obecne w Twoim życiu, nie wiesz dlaczego lub wiesz, co powoduje Twoje wyrzuty sumienia i nie możesz poradzić sobie z tą sytuacją, skorzystaj z pomocy psychologicznej. Ponieważ chroniczne poczucie winy może być również aspektem niektórych schorzeń psychicznych, wizyta u psychologa jest więc bardzo ważna. Poza tym każdy, kto przeżył traumę, ma za sobą negatywne doświadczenia lub miał depresję, nerwicę lękową, napady paniki lub inną dolegliwość, może również szukać pomocy psychologicznej w leczeniu poczucia winy.

Podczas terapii dowiesz się, co jest przyczyną poczucia winy, które odczuwasz oraz nauczysz się lepiej panować nad emocjami i porzucić wieczne wyrzuty sumienia.

Wpis blogowy nie jest artykułem naukowym. Ma jedynie charakter informacyjny i nie zastąpi konsultacji ze specjalistą.