Jak wygląda atak schizofrenii? Zrozumieć, by pomóc

„Jak wygląda atak schizofrenii?” – to pytanie, które niejednokrotnie nurtuje osoby, które obawiają się o zdrowie swoje lub swoich bliskich. Schizofrenia, choć złożona, jest chorobą, której objawy można rozpoznać i leczyć.

Schizofrenia jest poważną chorobą psychiczną, która daje wiele różnorodnych objawów, ale żaden nie jest dla niej specyficzny. Mogą one występować także w innych zaburzeniach psychicznych. Objawy są w większości subiektywne, to znaczy odczuwa je tylko pacjent.

Rozpoznanie schizofrenii opiera się na uważnej obserwacji chorego, badaniu doświadczeń danej osoby i gromadzeniu historii ze wszystkich możliwych źródeł: od rodziny, przyjaciół, ze środowiska pracy. Warto więc wiedzieć, jak wygląda atak schizofrenii, by móc lepiej pomóc chorej osobie.

W tym artykule odkryjesz, jak rozpoznać pierwsze symptomy i jakie kroki podjąć, by pomóc osobie dotkniętej chorobą. Czytaj dalej i dowiedz się więcej.

Spis treści:

Symptomy i objawy ataku schizofrenii

Życie ze schizofrenią: codzienność pacjentów

Jak pomóc osobie ze schizofrenią podczas ataku?

Jak wygląda atak schizofrenii – podsumowanie

FAQ – Najczęściej zadawane pytania

Symptomy i objawy ataku schizofrenii

Schizofrenia objawia się fazami psychotycznymi. Mogą być bardzo różne. Typowe symptomy obejmują urojenia, słyszenie głosów i poczucie bycia obserwowanym lub pod wpływem obcej siły. Atak schizofrenii może być stosunkowo nieskomplikowany, ale może mieć również dramatyczne konsekwencje.

Objawy poznawcze schizofrenii: zaburzenia koncentracji, halucynacje, urojenia

Zaburzenia funkcji poznawczych związane ze schizofrenią dotykają około 85% pacjentów. Mogą być widoczne już we wczesnym stadium choroby, jeszcze przed pierwszą ostrą fazą ataku. Które zdolności i obszary życia są szczególnie ograniczone przez objawy poznawcze u pacjentów chorych na schizofrenię?

• Upośledzenia wydajności myślenia (zdolność do przyjmowania, zatrzymywania i interpretowania informacji, a następnie wykorzystania ich do wykonania zadania lub funkcji), uwaga i koncentracja są słabsze, a rozwiązywanie bardziej złożonych zadań (np. ubieganie się o pracę) nastręcza poważnych problemów.
• Problemy z krótkotrwałą pamięcią roboczą i deficyty uwagi.
• Halucynacje: osoby chore na schizofrenię zazwyczaj słyszą głosy. Rzadziej widzą, smakują i czują rzeczy, których nie ma. Głosy mogą być przyjazne lub groźne, mogą „należeć” do znanych osób lub nie. Jak wygląda atak schizofrenii z halucynacjami? Chorzy często słyszą głosy, które komentują ich własne zachowanie lub mówią o nich, lub namawiają do podjęcia określonych działań.
• Urojenia: w schizofrenii często rozwija się paranoja lub silne poczucie bycia wezwanym do zrobienia czegoś niezwykłego. Normalne rzeczy nagle wydają się dziwne. Osoby dotknięte chorobą odnoszą wszystko do siebie i wszędzie widzą „znaki”, które potwierdzają ich postrzeganie. Mogą też twierdzić, że inni spiskują przeciwko nim.

Objawy poznawcze mogą spowodować, że pacjenci nie będą już w stanie w pełni wykonywać codziennych czynności. Tracą niezależność w życiu codziennym i w coraz większym stopniu są uzależnieni od wsparcia innych osób lub instytucji.

Objawy behawioralne schizofrenii: niespójne zachowania i reakcje, apatia i anhedonia

W psychozach schizofrenicznych często występują zaburzenia napędu, niespójne zachowania i reakcje. U około połowy pacjentów stwierdza się brak energii i inicjatywy, których doświadcza sam chory lub które objawiają się słabą motoryką spontaniczną i brakiem inicjatywy w rozmowie. Wzrost aktywności w ramach uporządkowanego i zorientowanego na cel działania występuje znacznie rzadziej i zwykle ma charakter przejściowy. Niepokój ruchowy zwykle objawia się bezcelową i nieukierunkowaną aktywnością ruchową, która może przejść w stany pobudzenia. Chory może wykonywać dziwne ruchy, które wydają się ekscentryczne, teatralne, farsowe lub groźne. Mogą wpływać na gesty, mimikę, a także język. Na przykład schizofrenik może wybuchnąć śmiechem w sytuacji, która wymaga zachowania powagi (np. rozprawa sądowa lub pogrzeb). To całe pobudzenie objawia się pozornie pozbawioną znaczenia aktywnością ruchową, na którą nie mają wpływu bodźce zewnętrzne.

U chorych na schizofrenię często można spotkać zaburzenia napędu, apatię czy anhedonię. Pojawia się brak umiejętności odczuwania radości i przyjemności. Osoby dotknięte chorobą tracą zainteresowanie wszelkimi zajęciami i wycofują się społecznie. W bardzo ograniczonym stopniu postrzegają wszystkie emocje, takie jak szczęście, złość, smutek czy ciekawość świata. Wydarzenia, które każdy inny uznałby za poruszające, na nich nie robią wrażenia, prawie nie wywołują żadnych emocji. Wycofanie się społeczne i brak chęci do podejmowania aktywności są również tutaj typową konsekwencją ataku schizofrenii. Schizofrenicy tracą motywację we wszystkich obszarach życia i czują się niezdolni do osiągnięcia celu. Mają ograniczoną zdolność do podejmowania decyzji. Może to powodować nie tylko trudności w życiu codziennym, ale także prowadzić do zatracenia siebie na skutek braku życiowych perspektyw i planów na przyszłość.

Objawy emocjonalne schizofrenii: splątane emocje, lęk i paranoja

Jakie uczucia mogą dominować podczas ataku schizofrenii? Czy można mówić o zaburzeniach emocjonalnych u schizofreników? Okazuje się, że splątanie emocji występuje przynajmniej przejściowo u praktycznie każdego pacjenta chorego na schizofrenię i często charakteryzuje obraz kliniczny choroby, szczególnie poza ostrymi epizodami. Nie ma jednak konkretnych emocji, które byłyby charakterystyczne, a nawet obowiązkowe dla każdego ataku schizofrenii. Z reguły obserwuje się splot różnych, a może nawet pozornie sprzecznych uczuć, które dręczą chorego.

Wewnętrzny, intensywny niepokój to najczęstsze doświadczenie. Pacjenci zwykle skarżą się, że odczuwają mniej lub bardziej intensywne napięcie wewnętrzne i nerwowe podniecenie. Ten niepokój może być wyrazem halucynacji lub urojeń, ale może być również obserwowany niezależnie. Około połowa pacjentów z ostrym epizodem schizofrenii skarży się na stany lękowe. Często chorzy nie potrafią określić, czego się boją. Jest to raczej niejasne i niewytłumaczalne uczucie strachu. Jednakże wyraźny lęk może również wystąpić w wyniku objawów urojeniowych lub halucynacyjnych i może wówczas przynajmniej tymczasowo zdominować obraz kliniczny.

Fizjologiczne aspekty ataku schizofrenii

Zdecydowana większość pacjentów chorych na schizofrenię wykazuje zaburzony rytm snu, często objawiający się opóźnieniem snu REM, sennością w ciągu dnia i dłuższym czasem przeznaczonym na odpoczynek. Jednak równie często obserwuje się również objawy bezsenności, która przejawia się trudnościami z zaśnięciem, utrzymaniem ciągłości snu oraz wczesnym porannym budzeniem się z niemożnością ponownego zaśnięcia. Chorzy na schizofrenię doświadczają również bezdechu sennego i zespołu niespokojnych nóg. Niewyspaniu się towarzyszą zmęczenie i brak energii. Utrzymujące się osłabienie lub wyczerpanie może objawiać się nie tylko zaburzeniami uwagi i koncentracji, ale także powodować bóle głowy oraz bóle mięśniowo-szkieletowe. W konsekwencji brak energii powoduje nadmierną senność w ciągu dnia.

Życie ze schizofrenią: codzienność pacjentów

Niektórzy chorzy na schizofrenię wierzą, że inni potrafią czytać w ich myślach. Inni natomiast niemal całkowicie tracą kontakt z rzeczywistością. Ataki psychozy zwykle występują w fazach przejściowych. Niektóre osoby dotknięte chorobą doświadczają fazy psychotycznej tylko raz lub kilka razy w ciągu życia. Inni mają uporczywe objawy kilka razy w roku i potrzebują dużego wsparcia. Rzeczywistość życia ze schizofrenią wpływa na jednostkę i społeczeństwo.

Wyzwania w relacjach interpersonalnych: Jak choroba wpływa na relacje z bliskimi?

Człowiek chory na schizofrenię wykazuje brak zainteresowania kontaktami z innymi ludźmi. Dlatego chorobę tę postrzega się jako podłoże izolacji, a nawet wykluczenia społecznego. Pacjenci stopniowo odsuwają się od bliskich, wycofują z życia społecznego i koncentrują tylko na sobie. Ich myśli krążą wokół ich własnych problemów i doświadczeń. Zapominają o istnieniu rodziny, znajomych, o ich potrzebach i pragnieniach. To wycofanie pogłębia jedynie ich samotność oraz powoduje nawarstwianie się stresu, szczególnie odczuwanego przy kolejnych próbach nawiązania relacji interpersonalnych.

Zmniejszona zdolność do komunikowania się i wyrażania uczuć spowalnia, a nawet prowadzi do utraty kontaktów. Pacjent ze schizofrenią podczas ataku ma trudności nie tylko z jasnym wyrażaniem tego, co sam czuje, ale także z odczytywaniem i interpretowaniem emocji innych ludzi, co często prowadzi do nieporozumień i konfliktów. W konsekwencji odsunięcie od siebie bliskich i znajomych skutkuje poczuciem osamotnienia i odizolowania od świata.

Zmagania z otoczeniem: Jak schizofrenia wpływa na pracę, naukę i życie społeczne?

Zaburzenia funkcjonowania osób chorych na schizofrenię mogą objawiać się w różnym stopniu i w różnych obszarach, m.in. w pracy, relacjach międzyludzkich i samoopiece.  Schizofrenia powoduje stopniowe narastanie obojętności w sferze emocjonalnej i poznawczej. To sprawia, że chory stopniowo traci zainteresowanie tym, co dzieje się wokół niego. Nie ciekawi go świat zewnętrzny, lecz jedynie to, co dotyczy jego własnych przeżyć i doznań. Powoli traci zainteresowanie pracą, nauką, życiem społecznym i rodzinnym. Nie skupia się na obowiązkach zawodowych i nie martwi go sytuacja materialna. W ostrej fazie ataku nie jest nawet zainteresowany zaspokajaniem podstawowych potrzeb życiowych.

Schizofrenia wiąże się ze znacznymi dysfunkcjami społecznymi i zawodowymi. Postęp szkolny i akademicki oraz utrzymanie pracy są często utrudniane przez abulię (brak woli lub zainteresowania) lub inne objawy zaburzenia, nawet jeśli zdolności poznawcze są zachowane w stopniu wystarczającym do wykonania zadań. Większość chorych pracuje na niższym stanowisku niż ich wykształcenie lub nie pracują w ogóle. Część schizofreników przez swoją izolację społeczną nie zawiera małżeństwa, nie wiąże się z partnerem, nie zakłada rodziny lub ma ograniczone kontakty społeczne poza bliskimi.

Jak pomóc osobie ze schizofrenią podczas ataku?

Klasycznym uprzedzeniem jest to, że schizofrenicy to niebezpieczni psychicznie szaleńcy, którzy stanowią wielkie niebezpieczeństwo. Wizerunek ten kreują głównie media, które z reguły interesują się tym tematem dopiero wtedy, gdy osoba w ataku schizofrenii dopuści się krwawego czynu. Wielu ludzi błędnie wierzy w zagrożenie ze strony chorych. Tymczasem skutecznie leczeni schizofrenicy nie są bardziej niebezpieczni niż przeciętny obywatel. Wrogość i agresja mogą wiązać się ze schizofrenią, chociaż spontaniczne lub przypadkowe ataki nie są powszechne. Agresywność występuje częściej u mężczyzn, osób młodszych oraz u osób, które w przeszłości doświadczyły przemocy, nie przestrzegały leczenia, nadużywały substancji psychoaktywnych i były impulsywne. Należy pamiętać, że zdecydowana większość osób chorych na schizofrenię nie jest agresywna i częściej niż populacja ogólna staje się ofiarą przemocy.

Pierwsza pomoc psychologiczna: Jakie kroki podjąć, gdy ktoś doświadcza ataku?

Jako krewny lub przyjaciel powinieneś okazywać szacunek osobie dotkniętej chorobą. Schizofrenia jest poważną chorobą psychiczną, która choć uleczalna, często ma trwały wpływ na życie osób nią dotkniętych. Należy unikać traktowania chorego w sposób uwłaczający lub żartujący. Jeśli ktoś cierpi na atak swojej choroby, ważne jest, aby zasygnalizować mu, że jesteś po to, aby mu pomóc.

Bezpośrednie otoczenie społeczne ma ogromny wpływ na osobę chorą. Bliscy mogą jako pierwsi zauważyć zmiany u chorego i podjąć odpowiednią interwencję. Członkowie rodziny, np. rodzice lub partnerzy, którzy przebywają ze schizofrenikiem, potrafią opisać możliwe wczesne sygnały ostrzegawcze napadu. Ma to duże znaczenie podczas wizyty u psychologa. Podczas wywiadu z krewnymi, specjalista zapyta o niepokojące zachowania i o to, jak wygląda atak schizofrenii. Na podstawie opowieści bliskich można czasem rozpoznać pewne objawy już w dzieciństwie lub wczesnej młodości, co można zinterpretować jako typowe oznaki późniejszej schizofrenii. Można także zauważyć aktualne objawy i wdrożyć odpowiednie podejście terapeutyczne.

Dlatego podstawą pomocy osobie ze schizofrenią jest zgłębienie tajników choroby. Atak schizofrenii powoduje, że pacjent dystansuje się od rzeczywistości, myli zdarzenia, opinie i samą rzeczywistość. Może wykazywać niewłaściwe zachowania społeczne i przejawiać apatię, często myloną z lenistwem, a związaną z brakiem umiejętności wykonywania czynności mających jakiś cel. Znajomość tych i innych objawów pomoże Ci zrozumieć, przez co przechodzi Twoja bliska osoba chora na schizofrenię.

Pomoc psychologiczna daje dobre rezultaty w połączeniu z leczeniem farmakologicznym. Skupia się na gamie metod zwiększania umiejętności społecznych, samowystarczalności, umiejętności praktycznych i umiejętności komunikacji interpersonalnej u osób chorych na schizofrenię. Głównym celem jest umożliwienie chorym rozwijania umiejętności społecznych i zawodowych niezbędnych do samodzielnego życia. Do tego celu wykorzystuje się między innymi trening umiejętności społecznych, terapię rodzinną, grupową, psychoterapię poznawczo-behawioralną, czy też terapię zajęciową.

Wsparcie długoterminowe: Jak dbać o bliską osobę i pomóc jej w codziennym funkcjonowaniu?

Jeśli chcesz zapewnić dobre wsparcie bliskiej osobie, która cierpi na schizofrenię, wykorzystaj poniższe wskazówki.

• Chorzy podczas ataku schizofrenii często doświadczają ogromnego stresu. Dlatego ważne jest, aby od bliskich płynął spokój i pogoda ducha. Nie daj się ponieść emocjom, stwórz spokojną, zrelaksowaną atmosferę i porozmawiaj spokojnie ze swoim bliskim. Zaakceptuj, jeśli chce się wycofać. I unikaj kłótni z nim i obwiniania go o to, jak się zachowuje.
• Wsparcie bliskich jest bardzo ważne dla schizofreników. Po prostu bądź przy bliskiej osobie, pokaż jej, że nadal ją kochasz i wspieraj ją w codziennych sprawach.
• Unikaj gwałtownych zmian otoczenia. Znajome środowisko, stabilność i ustalony rytm dnia mogą zapewnić bezpieczeństwo choremu oraz zmniejszyć jego niepokój i stres.
• Bądź sobą i nie udawaj, że wszystko jest w porządku. Szczerze rozmawiaj z chorym, że się o niego martwisz.
• Nie próbuj wyrywać chorego z urojeń, ale raczej zainteresuj się tym, co postrzega i czego doświadcza. Doświadczenia psychotyczne są dla wielu osób bardzo przerażające i stresujące. Traktuj swojego bliskiego poważnie i okaż zrozumienie i akceptację dla jego sytuacji – bez bezpośredniego odnoszenia się do urojeń.
• Możesz spróbować przekierować rozmowę na zdrowe aspekty danej osoby lub na inne, neutralne tematy.
• Zachęcaj bliską osobę do regularnej aktywności fizycznej, na przykład udaj się z nią na spacer.
• Jeśli bliska osoba nie chce zwrócić się o profesjonalną pomoc, spróbuj ją zmotywować do wizyty w gabinecie psychoterapeutycznym lub poradni psychologicznej. Udajcie się tam razem, by wspólnie poradzić sobie z chorobą.
• Jeśli Twój krewny staje się agresywny lub masz wrażenie, że może skrzywdzić siebie lub innych, nie wahaj się zadzwonić po pogotowie ratunkowe. Nawet jeśli ten krok wydaje Ci się drastyczny, jest to ważne, aby osoba dotknięta chorobą otrzymała natychmiastową pomoc medyczną.

Spróbuj znaleźć innych sojuszników, którzy wesprą Cię w pomocy bliskiej osobie chorej na schizofrenię. Liczenie na wsparcie psychologa w całym procesie terapeutycznym będzie korzystne dla leczenia chorego oraz wzmocni siłę osób opiekujących się pacjentem.

Schizofrenia jest chorobą, która wpływa na cały krąg społeczny pacjenta. Zaangażowanie krewnych i przyjaciół może przyczynić się do lepszej jakości życia chorego.

Jak wygląda atak schizofrenii – podsumowanie

Po głębokim zanurzeniu się w temat: Jak wygląda atak schizofrenii?, trudno nie dostrzec złożoności i wrażliwości tej kwestii. Schizofrenia nie jest tylko pojęciem medycznym; to rzeczywistość, z którą borykają się ludzie, ich rodziny i bliscy. Wielu z nich zmaga się z uczuciem bezradności i niepewności.

Współczesna medycyna i psychoterapia oferują różne metody wsparcia dla osób z diagnozą schizofrenii. Ważne jest, aby nie zapominać, że za każdym epizodem, za każdym objawem, stoi człowiek, który pragnie zrozumienia, wsparcia i akceptacji.

Każda osoba doświadczająca objawów schizofrenii, czy to po raz pierwszy, czy kolejny, zasługuje na profesjonalną pomoc. Jeśli Ty lub ktoś bliski boryka się z tym problemem, pamiętaj, że nie jesteś sam. W naszej poradni znajdują się specjaliści, którzy są przeszkoleni, aby pomagać w tych trudnych chwilach, oferując wsparcie i skuteczne narzędzia do radzenia sobie z chorobą.

Zakończę moje rozważania serdecznym życzeniem. Niezależnie od tego, z jakimi wyzwaniami się zmagasz, życzę Ci zdrowia, spokoju oraz odwagi w poszukiwaniu wsparcia i zrozumienia. Twój dobrostan psychiczny jest cenny, a pomoc jest w zasięgu ręki.

👉 Jeżeli potrzebujesz pomocy, wsparcia psychologicznego placówki naszych poradni znajdują się w:

• Warszawie, Zobacz: Psycholog Warszawa
• Wołominie, Zobacz: Psycholog Wołomin

Wpis blogowy nie jest artykułem naukowym. Ma jedynie charakter informacyjny i nie zastąpi konsultacji ze specjalistą.

📗 – Artykuł Moniki Chrapińskiej-Krupa

FAQ – Najczęściej zadawane pytania

1. Czym jest schizofrenia?
   Schizofrenia to przewlekła choroba psychiczna, która wpływa na sposób myślenia, odczuwania i zachowanie osoby dotkniętej tym schorzeniem.
2. Jakie są główne objawy schizofrenii?
   Do głównych objawów należą halucynacje, urojenia, zaburzenia myślenia, apatia oraz trudności w koncentracji i logicznym myśleniu.
3. Czy każdy objaw schizofrenii oznacza atak choroby?
   Nie. Pojedyncze objawy mogą występować niezależnie, ale ich nasilenie lub połączenie kilku z nich może wskazywać na atak schizofrenii.
4. Jakie czynniki mogą wywołać atak schizofrenii?
   Czynniki takie jak stres, nadużywanie substancji psychoaktywnych, nieprzestrzeganie zaleceń lekarskich czy zmiany hormonalne mogą wywołać atak schizofrenii.
5. Czy atak schizofrenii jest niebezpieczny dla pacjenta lub innych?
   Każdy przypadek jest indywidualny. W niektórych sytuacjach osoba może stanowić zagrożenie dla siebie lub innych, dlatego ważne jest szybkie uzyskanie pomocy specjalisty.
6. Jak można pomóc osobie doświadczającej ataku schizofrenii?
   Najważniejsze jest zapewnienie jej bezpieczeństwa, unikanie konfrontacji oraz skontaktowanie się z lekarzem lub specjalistą ds. zdrowia psychicznego.
7. Czy schizofrenia jest uleczalna?
   Schizofrenii nie można „wyleczyć” w tradycyjnym rozumieniu tego słowa, ale można ją skutecznie kontrolować dzięki terapii i lekom.
8. Jakie są metody leczenia schizofrenii?
   Głównymi metodami leczenia są psychoterapia oraz leczenie farmakologiczne. Indywidualne plany leczenia są dostosowywane do potrzeb pacjenta.
9. Czy osoby ze schizofrenią mogą prowadzić normalne życie?
   Tak, wiele osób ze schizofrenią prowadzi produktywne życie, pracuje i ma rodziny. Kluczem jest wczesna diagnoza, odpowiednie leczenie oraz wsparcie ze strony bliskich.
10. Gdzie mogę szukać wsparcia, jeśli podejrzewam, że ja lub ktoś z moich bliskich ma schizofrenię?
    W takiej sytuacji warto skonsultować się z lekarzem rodzinnym, psychiatrą lub psychologiem. W wielu miastach działają również organizacje i stowarzyszenia oferujące wsparcie dla osób ze schizofrenią oraz ich rodzin.