Erytrofobia – co to jest? Lęk przed zaczerwienieniem się – co robić?

Czy kiedykolwiek zdarzyło Ci się, że Twoją twarz oblały rumieńce? Zapewne tak. To normalna reakcja organizmu, która występuje u zdrowych ludzi pod wpływem emocji i znika w ciągu kilku minut. Jednak zdarza się, że u niektórych osób, zaczerwienie się wywołuje poczucie lęku, a nawet napady paniki. Wówczas można stwierdzić, że cierpią one na fobię znaną jako erytrofobia.

Spis treści:

Erytrofobia, czyli lęk przed zaczerwienieniem się

Zaczerwienienie twarzy i fobia – oznaki

Czy cierpię na erytrofobię? Test

Skąd się biorą rumieńce na twarzy ze wstydu? Przyczyny erytrofobii

Czerwienienie się na twarzy a fobia społeczna

Strach przed zaczerwienieniem: konsekwencje

Jak przestać się czerwienić? Zaplanowanie leczenia

Jak samodzielnie radzić sobie z lękiem przed zaczerwienieniem się?

Erytrofobia, czyli lęk przed zaczerwienieniem się

Poznaj historię Joanny, do której będę wracać w tym artykule.

„Jestem na wakacjach nad morzem. Idziemy z koleżanką wzdłuż plaży i spotykamy bardzo przystojnego mężczyznę. Nagle serce mocniej mi bije, mam tachykardię. Intensywnie się pocę i czuję ciepło, które zalewa moją twarz. On do nas podchodzi, wita się i pyta, skąd jesteśmy. Nie wiem, co powiedzieć, jestem sparaliżowana, a nawet mam lekkie zawroty głowy. Zdaję sobie sprawę, że bardzo się zaczerwieniłam, co wzmaga mój niepokój.

Kiedy to wszystko się działo, czułam się okropnie. I tak jest za każdym razem. Uważam, że jestem gorsza od innych i po prostu chce mi się płakać. Przeklinam siebie za to, co mi się przydarza. To znów ta okropna erytrofobia”.

Opisana sytuacja z pewnością dla wielu osób jest zupełnie nieznana. Dla innych jest jednak ich stałym „partnerem życiowym”. Przydarza się w najmniej oczekiwanych sytuacjach. To właśnie erytrofobia (łac. erythrophobia: z greckiego erytros – czerwony i phobos – lęk), która charakteryzuje się przesadnym strachem spowodowanym zaczerwienieniem twarzy w sytuacjach społecznych. Osoby z erytrofobią przypisują rumieńcom negatywną wartość, wstydzą się i martwią, że inni to zauważą.

Strach przed publicznym zarumienieniem się powoduje, że człowiek z erytrofobią zwraca większą uwagę na swoją twarz i jej zaczerwienienie się, niż na to, co dzieje się wokół niego. To wzmaga rumieńce i tworzy błędne koło. Ten rodzaj strachu może stać się intensywny i spowodować, że osoby, które na niego cierpią, unikają sytuacji społecznych, w których sądzą, że może się im to przydarzyć. Stopniowo liczba unikanych sytuacji będzie się zwiększać i bardzo często zdarza się, że dana osoba rozwija fobię społeczną.

Zaczerwienienie twarzy i fobia – oznaki

Objawy fobii związanej z lękiem spowodowanym zaczerwienieniem twarzy przede wszystkim powodują jeszcze większe rumieńce. „Czy moja twarz jest gorąca?”, „Czy ja się teraz rumienię?”  – takie pytania ciągle pojawiają się w głowie osoby z erytrofobią. Dochodzą do tego typowe oznaki lęku, czyli:

Objawy erytrofobii

• zwiększone pobudzenie i niepokój;
• ciągłe uczucie napięcia;
• trudności z koncentracją;
• zakłopotanie;
• poczucie niższości;
• przyspieszone tętno;
• trudności w oddychaniu;
• drżenie;
• nadmierna potliwość;
• suchość w ustach, trudności w mówieniu;
• napięcie mięśni;
• ból brzucha, skurcze, biegunka.

Czy cierpię na erytrofobię? Test

Boisz się zaczerwienienia twarzy w sytuacjach społecznych i zastanawiasz się, czy to zwykła reakcja organizmu, czy już fobia? Rozwiąż poniższy test, by ustalić, co może Ci dolegać.

1. Wierzę, że czerwienienie się jest czymś złym. TAK / NIE
2. Czuję udrękę i dyskomfort, które pojawiają się na samą myśl o rumieńcach. TAK / NIE
3. Gdy tylko poczuję ciepło na mojej twarzy, odczuwam intensywny wstyd. TAK / NIE
4. Zwracam dużą uwagę na reakcje mojego organizmu. TAK / NIE
5. Na samą myśl, że rumieniec oblewa moją twarz, czuję zażenowanie. TAK / NIE
6. Wiem, że każdy jest w stanie zauważyć, że coś jest ze mną nie tak. TAK / NIE
7. Boję się swoich publicznych reakcji, dlatego unikam wychodzenia z domu i spotykania się z ludźmi. TAK / NIE
8. Mój strach staje się obezwładniający. TAK / NIE
9. Staram się ciągle kontrolować moje zachowania. TAK / NIE
10. Na samą myśl o rumieńcach odczuwam nieprzyjemne dolegliwości fizyczne (ból lub skurcze brzucha, trudności w oddychaniu, przyspieszone bicie serca itp.). TAK / NIE

Czy rozpoznajesz któryś z tych objawów? Utożsamiasz się z więcej niż czterema stwierdzeniami. To może oznaczać, że cierpisz na erytrofobię – chorobę, która odbiera Ci radość życia. Jak najszybciej skonsultuj się z psychologiem, który będzie w stanie opracować właściwą metodę postępowania w tej przypadłości.

Skąd się biorą rumieńce na twarzy ze wstydu? Przyczyny erytrofobii

Przyczyną zaczerwienienia twarzy jest wzrost przepływu krwi najczęściej w obrębie policzków. Niektórzy ludzie mają większe biologiczne predyspozycje do rumieńców, co jest wynikiem nadaktywności współczulnego układu nerwowego. Zarumienienie twarzy występuje częściej w okresie dojrzewania i ma tendencję do zanikania wraz z wiekiem. Jednak w niektórych przypadkach utrzymuje się aż do dorosłości, objawiając się w większym stopniu w sytuacjach stresowych.

Pojawianie się zaczerwienienia na twarzy może też współistnieć z zaburzeniem lękowym. Ogólnie, strach przed rumieńcem jest generowany w dzieciństwie lub w okresie dojrzewania. Są to etapy życia, w których dana osoba jest zwykle obiektem kpin ze strony rówieśników. Znasz powiedzenie „płonąć ze wstydu”? To właśnie rumieńce na twarzy są powiązane z doświadczanym uczuciem upokorzenia i odrzucenia. Dziecko, które w okresie dzieciństwa jest wyśmiewane przez kolegów lub koleżanki, a reakcją jego organizmu jest zaczerwienienie policzków, zaczyna uważać rumienienie się za coś negatywnego. W dorosłym życiu traktuje ten objaw jako coś, czego należy za wszelką cenę unikać.

U osób dorosłych mechanizm ten prawie zawsze opiera się na osobowości o cechach perfekcjonizmu  i samoocenie uwarunkowanej aprobatą innych. Osoby z erytrofobią na co dzień są bardzo wymagające w stosunku do siebie, nieustannie dążą do idealnego wizerunku. Boją się popełnić najmniejszy błąd, bo myślą, że mogą zostać odrzucone lub upokorzone. Czasami okazuje się, że erytrofobia ma związek z chorobliwą nieśmiałością i fobią społeczną.

Czerwienienie się na twarzy a fobia społeczna

Wróćmy na chwilę do historii Joanny.

„Wstydziłam czerwienić się w obecności innych, a kiedy mi się to przytrafiało, mój niepokój wzrastał. Moją twarz oblewało jeszcze więcej rumieńców. W ten sposób zaczęłam coraz bardziej bać się kolejnych sytuacji społecznych i zaczęłam robić wszystko, co w mojej mocy, by ich uniknąć. Bałam się znaleźć w centrum uwagi. Unikałam spotkań rodzinnych, wyjść z przyjaciółmi, rozmów ze współpracownikami, wyjazdów integracyjnych itp.

Z czasem rozwinęłam zachowania unikające, pogłębiając moją fobię. Do tego stopnia, że ​​czerwieniłam się na zakupach, gdy ktoś mnie witał grzecznościowym „dzień dobry”. Czasami wystarczyło, że pomyślałam o ewentualnej „kompromitacji” podczas swobodnej rozmowy, by od razu moja twarz zrobiła się czerwona. Nawet moje ciało zaczęło reagować na każdy kontakt społeczny jak na sygnał alarmowy”.

Na przykładzie Joanny widać, że główny problem ludzi z erytrofobią polega na tym, że są bardzo wrażliwi na krytykę i opinie innych. Wierzą, że często łamią normy społeczne, mimo że tak naprawdę nic złego nie robią. Strach przed odrzuceniem ze strony innych, a przede wszystkim przed nieokazywaniem uczucia dyskomfortu, jest na tyle silny, że powoduje jeszcze większe napięcie i fobię społeczną. Jej objawy rozwijają się na podstawie przeszłych doświadczeń i uczenia się, zwłaszcza w dzieciństwie i w okresie dojrzewania. Przyczyną tego zaburzenia mogą być negatywne lub traumatyczne wydarzenia w życiu dziecka, takie jak konflikty rodzinne, doświadczenia upokorzenia czy znęcania się.

Nieśmiałość i fobia społeczna są również ściśle związane z osobami, które mają problem z poczuciem własnej wartości. Osoby o niskiej samoocenie, bez pewności siebie, wierzą, że są gorsze i że w kontaktach z innymi można je atakować lub zawstydzać. Dlatego unikają ekspozycji społecznej z obawy przed porażką lub upokorzeniem i wyśmianiem przez innych, a także wystąpieniem rumieńca na twarzy.

Typowe objawy tego, że ertytrofobia ma związek z fobią społeczną, obejmują:

• strach przed wychodzeniem z domu;
• unikanie miejsc publicznych lub zatłoczonych;
• stronienie od robienia pewnych rzeczy lub rozmawiania z ludźmi z obawy przed zakłopotaniem;
• unikanie sytuacji, w których można znaleźć się w centrum uwagi;
• strach przed ocenianiem lub interakcjami z nieznanymi ludźmi;
• lęk przed przechodzeniem przez zawstydzające lub upokarzające sytuacje;
• strach przed pokazaniem objawów fizycznych (zaczerwienienie na twarzy, pocenie się, drżenie) w miejscach publicznych;
• bycie pesymistą i zawsze oczekiwanie najgorszego, zwłaszcza w sytuacjach społecznych.

Kiedy emocje spowodowane tymi doświadczeniami nie są kontrolowane lub przezwyciężane, może dojść do depresji.

Strach przed zaczerwienieniem: konsekwencje

Ciągły lęk przed zaczerwienieniem na twarzy powoduje, że osoba doświadcza dużego napięcia w większości sytuacji społecznych. Czasami ten strach staje się tak silny, że unika pokazywania się publicznie. Stopniowo ogranicza swoje pole działania i relacje międzyludzkie. W niektórych przypadkach, zwłaszcza gdy erytrofobia jest skrajna, dochodzi do przyspieszenia akcji serca, pocenia się i trudności w oddychaniu.

Z perspektywy osoby z ertytrofobią życie w ciągłym lęku może prowadzić do różnych nieadaptacyjnych zachowań.

Spójrzmy jeszcze raz na opowieść Joanny.

„Przez lata unikałam noszenia czerwonych ubrań, żeby inni nie mogli porównać tego koloru z moją zarumienioną twarzą. Kiedy zamierzałam się z kimś spotkać na mieście, zawsze umawiałam się wieczorami. Wszystko po to, aby poczuć się bardziej swobodnie, i żeby nikt nie mógł zauważyć mojego rumieńca. Słońce stało się moim sprzymierzeńcem, bo nawet jeśli było 35 stopni, wolałam, żeby inni myśleli, że czerwienieję od upału, niż ze względu na swoją fobię. Kiedy to było możliwe, chowałam twarz za dużymi okularami przeciwsłonecznymi. Na siłowni zamiast rozgrzewki, od razu zaczynałam jak najszybciej biegać na bieżni, żeby moje zaczerwienienie kojarzyło się innym ze zmęczeniem. Po prostu zawsze starałam się być niepozorna i nigdy nie chciałam rzucać się w oczy”.

Konsekwencje strachu przed zaczerwienieniem twarzy prowadzą do spadku samooceny, izolacji społecznej, a nawet do depresji. Dlatego bez odpowiedniego leczenia pacjent nie jest w stanie poradzić sobie ze swoją fobią i prowadzić normalnego życia.

Jak przestać się czerwienić? Zaplanowanie leczenia

„Odkąd mam erytrofobię, moja samoocena znacznie się pogorszyła. Przez pierwsze lata, kiedy cierpiałam na tę fobię, nie mogłam powstrzymać się od płaczu zaraz po tym, jak się zarumieniłam. Nie rozumiałam, dlaczego mnie to spotkało? Dlaczego strach przed zaczerwienieniem twarzy mógł zdominować moje życie? Z tego powodu zdecydowałam się na terapię psychologiczną (poznawczo-behawioralną) i dziś mogę powiedzieć, że jest to najlepsza rzecz, jaką kiedykolwiek dla siebie zrobiłam”.

Tak Joanna podsumowała swoją walkę z przesadnym strachem spowodowanym zaczerwienieniem twarzy w sytuacjach społecznych. Wśród skutecznych metod leczenia erytrofobii znajduje się właśnie psychoterapia. Nie ma znaczenia, jakie jest pochodzenie Twojego strachu. Być może z okresu dzieciństwa na samo wspomnienie rodziców, którzy robili Ci wyrzuty, że wstydzisz się i Twoją twarz oblewają rumieńce. A może gdy w nastoletnim wieku koledzy z klasy zaczęli się z Ciebie śmiać za każdym razem, gdy podczas odpowiedzi przy tablicy Twoja twarz stawała się czerwona.

Bez względu na pochodzenie obaw to terapia psychologiczna pomaga w leczeniu erytrofobii. Istnieje wiele metod leczenia, które można zastosować, aby rozwiązać ten problem. Psycholog oceni, która z nich jest najbardziej odpowiednia na podstawie Twojego przypadku. Może to być:

Leczenie erytrofobii

• terapia EMDR: pacjent przypomina sobie traumatyczne przeżycie, patrząc na przemieszczanie się dłoni psychologa. Obustronny ruch gałek ocznych podczas podążania wzrokiem jest podobny do tego, który występuje podczas snu i pomaga w ponownym przetwarzaniu informacji.
• psychoterapia poznawczo-behawioralna: pomaga pacjentowi uświadomić sobie swoje ograniczające myśli i zmodyfikować je na bardziej produktywne. To jedna z najskuteczniejszych form terapii. Psycholog zachęca do rozmowy o swoich uczuciach i ważnych wydarzeniach w życiu oraz zadaje na ten temat pytania.
• terapia ekspozycyjna: to leczenie jest jednym z najczęściej stosowanych w korygowaniu fobii, ponieważ polega na stopniowym wystawianiu pacjenta na sytuację, której się obawia. Można to zrobić za pomocą prawdziwych bodźców lub wyobraźni.
• trening uważności: ta technika relaksacyjna nakłania pacjenta do oderwania umysłu od własnych emocji i skupienia się na tym, co go otacza i na tym, co odbiera zmysłami.

Jeżeli eryrtofobia jest bardzo poważna, doraźnie można wdrożyć leczenie środkami farmakologicznymi. Wówczas lekarz przepisuje leki na receptę tzw. beta-blokery. Ich zadaniem jest hamowanie działania współczulnego układu nerwowego. Niektóre osoby decydują się również na radykalny zabieg chirurgiczny, w którym dochodzi do nacięcia nerwu układu współczulnego pod pachą. Operacja ma na celu wyłączenie aktywowania reakcji rozszerzania naczyń krwionośnych na twarzy i pojawiania się rumieńców. Ze względu na skutki uboczne farmakologii oraz ingerencję chirurgiczną te metody leczenia erytrofobii traktuje się jako ostateczność. Zdecydowanie lepiej i bezpieczniej jest rozpocząć odpowiednią dla siebie formę terapii u psychologa.

👉 Jeżeli potrzebujesz pomocy, wsparcia psychologicznego placówki naszych poradni znajdują się w:

• Warszawie, Zobacz: Psycholog Warszawa
• Wołominie, Zobacz: Psycholog Wołomin

Jak samodzielnie radzić sobie z lękiem przed zaczerwienieniem się?

Co możesz dla siebie zrobić, by zmniejszyć lub pokonać objawy erytrofobii?

Oto kilka wskazówek.

• Dowiedz się więcej o swoim strachu. Chociaż brzmi to sprzecznie, uświadomienie sobie problemu, pomaga. By zacząć pracować nad erytrofobią, trzeba poczytać, zasięgnąć informacji u specjalisty. Musisz wiedzieć, jakie jest fizyczne wyjaśnienie rumieńców, ich przyczyny, konsekwencje itd.
• Nie sugeruj się przewidywaniami. Twój „dar” prognozowania „co będzie” często prowadzi do błędnych i zniekształconych myśli. Na przykład, za każdym razem, gdy masz do czynienia z sytuacją społeczną, myślisz po prostu: „Zaraz się zaczerwienię i to będzie okropne. Wszyscy będą patrzeć tylko na mnie”. W ten sposób wpadasz w błędne koło swojego lęku.
• Wyeliminuj zachowania unikowe. Poprzez stopniową ekspozycję na sytuacje budzące strach i własne odczucia, niepokój będzie się zmniejszał. W ten sposób przyzwyczaisz się do normalnego przebywania w sytuacjach społecznych.
• Skoncentruj swoją uwagę na czymś innym. Gdy przebywasz w problematycznej dla siebie sytuacji, skup się na pozytywnych emocjach. Pomyśl o tym, jak miło spędzisz czas z przyjaciółmi, przekieruj myśli tylko w kierunku prowadzonej z kimś rozmowy itp. Wszystko po to, aby przestać być świadomym tego, czy się rumienisz, czy nie.
• Zaakceptuj siebie bezwarunkowo i popraw swoją samoocenę. Pracuj nad sobą, swoją pewnością siebie i asertywnością. Pomocne w tym zakresie będzie wsparcie psychologa.
• Nie ukrywaj swojego problemu. Pozwól sobie opowiedzieć o nim zaufanym osobom. Zobaczysz, że nie przywiązują do tego tak dużej wagi jak Ty i zdasz sobie sprawę, że Cię kochają i cenią za to, kim jesteś, a nie za czerwienienie się w pewnych sytuacjach.

Na koniec zadbaj o relaks. Uprawianie sportu, praktyka jogi i treningu uważności, a w końcu zajęcie się swoim ulubionym hobby pozwolą Ci poczuć się lepiej i pewniej.

Teksty na stronie mają charakter informacyjny i nie zastępują usług świadczonych przez profesjonalistów.