Zespół stopy cukrzycowej – co warto o nim wiedzieć?

Zespół stopy cukrzycowej jest jednym z przewlekłych powikłań cukrzycy. Zbyt późne lub nieprawidłowe leczenie stopy cukrzycowej może wiązać się z koniecznością amputacji kończyny lub jej fragmentu. Dowiedz się, jak rozpoznać chorobę i jak można zmniejszyć ryzyko rozwoju zespołu stopy cukrzycowej.

Zespół stopy cukrzycowej – przyczyny i objawy

Cukrzyca jest przewlekłą chorobą, która może prowadzić do wielu powikłań. Jednym z nich jest zespół stopy cukrzycowej, popularnie określany jako „stopa cukrzycowa”. Etiologia powstawania zmian w obrębie kończyn dolnych u osób chorujących na cukrzycę jest złożona i obejmuje następujące czynniki:

• niedokrwienie kończyn, wynikające z uszkodzenia naczyń krwionośnych w przebiegu cukrzycy;
• neuropatia – uszkodzenie nerwów, które prowadzi do zaburzeń czucia w kończynach dolnych i w konsekwencji powoduje brak świadomości doznanych urazów;
• urazy mechaniczne;
• zmiany zapalne w obrębie stopy.

Objawy zespołu stopy cukrzycowej mogą być bardzo różne – od nadmiernej suchości, zaczerwienienia skóry i odcisków, aż po pęknięcia, szczeliny, owrzodzenia i zmiany zgorzelinowe. Jeśli chorujesz na cukrzycę i zaobserwowałeś u siebie jakiekolwiek zmiany w obrębie stopy – nie czekaj! Zgłoś się na wizytę do lekarza. Nieleczony zespół stopy cukrzycowej może prowadzić do wielu powikłań, w tym do zapalenia kości, deformacji kończyny, sepsy, a nawet konieczności amputacji.

Dowiedz się więcej – zapoznaj się z materiałami dla chorych na cukrzycę.

Na czym polega profilaktyka i leczenie stopy cukrzycowej?

Leczenie osoby z zespołem stopy cukrzycowej wymaga współpracy wielu specjalistów, m.in. lekarza rodzinnego, diabetologa, podologa oraz chirurga. Pierwszym krokiem jest wykluczenie wtórnego, bakteryjnego zakażenia zmian w obrębie stopy i jego ewentualne leczenie antybiotykami. U większości chorych konieczne jest chirurgiczne oczyszczenie rany oraz monitorowanie procesu gojenia, a także regularna zmiana opatrunków. Przyspieszenie gojenia się ran jest możliwe dzięki terapii w komorze hiperbarycznej. U niektórych pacjentów z bardzo zaawansowanymi zmianami na stopach, już na wczesnym etapie leczenia może być konieczna amputacja.

Czy można zapobiegać zespołowi stopy cukrzycowej?

Odpowiednia profilaktyka może znacząco zmniejszyć ryzyko wystąpienia zespołu stopy cukrzycowej. Do jej najważniejszych elementów należą:

• Edukacja pacjenta na temat cukrzycy i zespołu stopy cukrzycowej.
• Właściwe leczenie cukrzycy oraz chorób towarzyszących (m.in. dyslipidemii, nadciśnienia tętniczego).
• Kontrola glikemii w warunkach domowych.
• Rzucenie palenia papierosów i unikanie palenia biernego.
• Regularne wizyty u lekarza, każdorazowo z oceną stóp.
• Codzienne oglądanie stóp w poszukiwaniu zmian na skórze.
• Dobór odpowiedniego obuwia, które nie uciska stóp.
• Unikanie chodzenia boso, aby zmniejszyć ryzyko mikrourazów.
• Codzienne mycie stóp letnią wodą i dokładne osuszanie skóry.

Rokowanie u pacjentów z zespołem stopy cukrzycowej jest dobre, pod warunkiem szybkiego rozpoznania choroby i rozpoczęcia odpowiedniego leczenia. Jeśli podejrzewasz, że ta choroba dotyczy też ciebie, niezwłocznie umów się na wizytę u lekarza.

Artykuł powstał we współpracy z Novo Nordisk, właścicielem strony Materiały dla pacjenta (dann.edu.pl) PL23DI00096

Bibliografia

1. Oliver T., Mutluoglu M., Diabetic Foot Ulcer, „StatPearls” 2022, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK537328/ [dostęp: kwiecień 2023].
2. Sapra A., Bhandari P., Diabetes Mellitus, „StatPearls” 2022, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK551501/ [dostęp: kwiecień 2023].