Echo serca – co to za badanie i jakie nieprawidłowości może wykryć?

Badanie echokardiograficzne to jedno z podstawowych badań diagnostycznych przy podejrzeniu chorób układu krążenia. Przeprowadza się je na zlecenie lekarza odpowiedniej specjalizacji i pod ścisłą kontrolą personelu medycznego. W jakich sytuacjach wykonuje się tzw. echo serca? Jakie nieprawidłowości może wykryć to badanie? Na te i inne pytania odpowiadamy w poniższym artykule.

Co to jest echo serca?

Echo serca, inaczej USG serca lub badanie echokardiograficzne, to procedura medyczna służąca obrazowaniu struktury anatomicznej mięśnia sercowego i jego pracy. Jest powszechnie wykorzystywane w medycynie ze względu na swoje szerokie zastosowanie i wartościowe rezultaty diagnostyczne.

Echo serca jest procedurą nieinwazyjną i bezbolesną. Podobnie jak USG jamy brzusznej, wykonuje się je przy użyciu fal dźwiękowych, które przenikają przez tkanki zewnętrzne i docierają do badanego narządu, a następnie odbijają się od niego i wracają do urządzenia diagnostycznego. W ten sposób uzyskiwany jest obraz struktury i funkcji mięśnia sercowego generowany w czasie rzeczywistym.

Czas trwania echa serca wynosi od 15 do 30 minut. Wyniki uzyskiwane są w czasie rzeczywistym i są gotowe do odczytu i interpretacji od razu po zakończeniu badania. Procedura jest bezpieczna i nie pozostawia skutków ubocznych. Można ją wykonywać zarówno u dorosłych, jak i u dzieci oraz seniorów, a także powtarzać dowolną liczbę razy z częstotliwością, która zostaje uznana za konieczną przez lekarza.

Jakie nieprawidłowości może wykryć echo serca?

Echo serca jest cennym narzędziem diagnostycznym, które pozwala na identyfikację różnych nieprawidłowości w obrębie układu krążenia. Do najczęściej występujących, a zarazem najbardziej niebezpiecznych z nich, należą m.in.:

• niewydolność serca – stan, w którym serce nie jest w stanie skutecznie pompować wystarczającej ilości krwi, aby zaspokoić potrzeby organizmu;
• choroba niedokrwienna serca – stan, w którym dostarczenie krwi do serca jest ograniczone przez zwężenie lub blokadę naczyń wieńcowych, co prowadzi do niedotlenienia narządu;
• zawał serca – uszkodzenie części mięśnia sercowego w wyniku zablokowania przepływu krwi do tego obszaru;
• zapalenie mięśnia sercowego – stan zapalny obejmujący serce lub jego część, wywołany zwykle infekcją bakteryjną lub wirusową;
• nadciśnienie płucne – stan podwyższonego ciśnienia krwi w naczyniach płucnych;
• zatorowość płucna – zablokowanie (zator) tętnicy płucnej lub jednej z sąsiadujących z nią żył przez skrzeplinę;
• zapalenie wsierdzia – stan zapalny obejmujący błonę wyściółkową serca, wynikający zwykle z infekcji bakteryjnej lub wirusowej.

Echo serca pomaga też w diagnozowaniu nadciśnienia tętniczego. Jest to stan, w którym ciśnienie krwi w naczyniach tętniczych jest utrzymywane na poziomie przewyższającym normę przez dłuższy czas. Może to prowadzić do zwiększonego obciążenia serca i naczyń krwionośnych, co z kolei zwiększa ryzyko innych chorób sercowo-naczyniowych.

Kiedy należy wykonać echo serca?

Badanie echo serca przeprowadza się przede wszystkim w ramach wczesnej diagnostyki chorób układu krążenia. Wśród schorzeń tego typu – stanowiących najczęstszą przyczynę zgonów w Polsce – znajdują się m.in. nadciśnienie tętnicze, choroba niedokrwienna, zawał serca czy zatorowość płucna.

Szczególnie narażone na zachorowanie są osoby, których dotyczą poniższe czynniki:

• skłonności genetyczne,
• palenie papierosów,
• nadmierne spożycie alkoholu,
• nieprawidłowa dieta,
• niedobór aktywności fizycznej,
• przewlekły stres,
• niektóre choroby przewlekłe (cukrzyca, otyłość),
• zaawansowany wiek.

Dzięki badaniu echokardiograficznemu serca możliwe jest szybkie podjęcie odpowiednich środków zaradczych i wdrożenie planu leczenia, co przyczynia się do poprawy jakości życia pacjenta oraz skuteczności opieki kardiologicznej. Echo serca jest wykonywane również jako element profilaktyki przeciwko zachorowaniu na wymienione wyżej schorzenia.

Objawami, które mogą wskazywać na konieczność przeprowadzenia echa serca, są m.in. zaburzenia rytmu serca, tzw. kołatanie, ból w klatce piersiowej oraz duszności. Lekarz może zadecydować o wykonaniu badania również w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości przy osłuchiwaniu narządu.